دکتر شهرام نظری پیشگام در جراحی لاپاروسکوپی پیشرفته در ایران و بنیانگذار جراحی در درمان بیماریهای متابولیک (دیابت، چربی خون بالا) در رشته جراحی در ایران
درخصوص درمان جراحی سنگ کیسه صفرا توضیح داد:
کیسه صفرا در زیر لوب چهارم کبد و چسبیده به آن در طرف راست و بالای شکم قرار گرفته است. طول آن در حدود ۸-۷ سانتیمتر و حاوی ۸۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر مکعب صفرا است. یک لوله باریک به نام مجرای سیستیک، کیسه صفرا را به مجرای اصلی کبد وصل می کند. صفرا که در کبد ساخته شده و در هضم غذا نقش مهمی به عهده دارد توسط مجرای اصلی صفرا یا کلدوک، وارد قسمت اول روده باریک می شود. کیسه صفرا یک مخزن ذخیره برای صفرا نیست. سنگ کیسه صفرا چیست و چه زمانی نیاز به جراحی دارد؟
زمانی که مایع صفراوی در کیسه صفرا غلیظ می شود که سبب به وجود امدن هسته ی اولیه سنگ به علت رسوب کلسترول و یا املاح صفراوی و تشکیل سنگ صفرا می شود رسوب تدریجی کلسترول / املاح صفراوی / پروتیین (لستین) موجود در صفرا بر روی یکدیگرمنجربه پیدایش سنگ های صفراوی کلسترولی / بیلی روبینی /
میکروسکوپی می شود وکم کم بزرگتر میشود. اندازه سنگ کیسه صفرا از اندازه ی یک شن ریز تا یک گردو و به لحاظ تعداد متفاوت است.
سنگ کیسه صفرا به دو دسته علامت دار و یا بدون علامت تقسیم می شود
اگر سنگ سبب انسداد مجرای خروجی کیسه صفرا شود، به آن علامت دار می گویند. در این نوع بیماری انسداد مجرای خروجی کیسه صفرا سبب ایجاد درد شدید و ناگهانی ناحیه فوقانی و راست شکم در زیر دنده های قفسه سینه می شود.
علت تشکیل سنگ
اگر صفرای مترشحه از کبد و ذخیره شده در کیسه صفرا،حاوی کلسترول زیاد باشد.در صورت افزایش بیش از حد ترشح کلسترول از کبد، کریستال های جامد کلسترولی در کیسه صفرا رسوب کرده و هسته های اولیه ی تولید سنگ را تشکیل می دهند.
بیلی روبین ماده شیمیایی است که از شکسته شدن و از بین رفتن سلول های قرمز خون ایجاد می شود. در بعضی از بیماری ها، تولید بیلی روبین افزایش می یابد که این افزایش در کیسه صفرا سبب تولید سنگ می شود.
عفونت های میکروبی
زمانی که اختلال در تخلیه کیسه صفرا به هر دلیلی وجود داشته باشد، سنگ کیسه صفرا ایجاد می شود.
روش جراحی ایمن و موثر کله سیستکتومی لاپاروسکوپیک برای بیمارانی که اندیکاسیون دارد یا افرادی که می خواهند خطر جراحی برداشتن سنگ کیسه صفرا را به حداقل برسانند روش کله سیستکتومی لاپاروسکوپیک روشی مناسب است. کله سیستکتومی لاپاروسکوپیک روش جدید و نوخواسته است که در سر تا سر جهان روز به روز بیشتر رایج می شود.
عمل جراحی خارج کردن / برداشتن سنگ کیسه صفرا «کله سیستکتومی» نامیده می شود. در عمل جراحی باز پس از آماده نمودن بیمار و بیهوش کردن بیمار، برش کوچکی در قسمت راست و بالای شکم داده می شود. کیسه صفرا از زخم بیرون کشیده شده و ته آن گره زده می شود. در عمل جراحی لاپاروسکوپی میتوان از گره بخیه، کلیپس ویا استاپلر استفاده کرد.
پیشگیری از سنگ کیسه صفرا
دکتر نظری در مورد عللی که سبب افزایش ریسک ابتلا به سنگ کیسه صفرا می شوند،گفت: راه های کاملا مطمئنی برای پیشگیری ازایجاد سنگ کیسه صفرا وجود ندارد. سابقه فامیلی به عنوان یک عامل خطر محسوب می شود همچنین علاوه بر این در دوران حاملگی نیز شانس ایجاد سنگ کیسه صفرا بالا می رود.
هرچند که سنگ کیسه صفرا قابل پیشگیری نیست ولی شیوع این بیماری در افرادیکه رژیم غذایی سخت میگیرند و لاغر میشوند بیشتر می باشد.
تغییرات وزنی بسیار زیاد ودر مدت زمان کوتاه، اعم از کاهش یا افزایش ناگهانی و سریع وزن، یکی از علل تشکیل سنگ کیسه صفرا است گفت: تغییرات وزنی بیش از 500تا 700 گرم در هفته توصیه نمی شود و این تغییرات در زنان بیش از مردان اهمیت دارد.
درمان هورمونی با استروژن و مصرف قرص های ضد بارداری با دوز بالا ، مصرف داروهایی مانند جم فیبروزیل، که منجر به آزاد سازی وریزش بیش از حد کلسترول در مایع صفراوی می شوند و عدم فعالیت ورزشی و و ناشتایی طولانی از عوامل مستعد کننده تولید سنگ کیسه صفرا نیز شمرده می شوند.
سنگ کیسه صفرادر کسانی که مصرف کلسترول بالا داشته و مبتلا به دیابت نیز هستند بیشتر دیده می شود همچنین بعضی از داروهای کاهنده چربی خون استعداد فرد را برای ابتلا به سنگ کیسه صفرا افزایش می دهد.
راه های کاملا مطمئنی برای پیشگیری ازایجاد سنگ کیسه صفرا وجود ندارد ولی توجه به عوامل خطر می تواند موجب کاهش علائم بالینی مربوط به آن شود که از جمله آن می توان به مصرف میزان متعادلی از چربی ،مصرف روزانه روغن زیتون مصرف متعادل مواد غذایی حاوی لستین مانند تخم مرغ، شیر، بادام زمینی، مصرف گوشت سفید، مصرف مایعات و دانه های گیاهی و مواد غذایی حاوی فیبر اشاره کرد. عارضه ی برداشتن کیسه صفرا
برداشتن کیسه صفرا عارضه ی خاصی ندارد و بعد از برداشیتن کیسه صفرا ، صفرا مستقیما به داخل روده ریخته می شود که این اقدام گاهی بعد از عمل تا مدتی بیمار را دچار اسهال می کند که این مشکل نیز موقتی است و بهبود می یابد.
ویدیوهای مرتبط
جراحی لاپاروسکوپی برداشتن سنگ کیسه صفرا
برداشتن کیسه صفرا توسط دکتر شهرام نظری، جراح گوارش