برداشتن کولون یا کولکتومی colectomy یک رویهی جراحی برای برداشتن تمام یا بخشیاز کولون colon (قولون) است. کولون که رودهی بزرگ نیز نامیده میشود یک عضو لولهیی شکل درانتهای دستگاه گوارش است. برای درمان یا پیشگیری از بیماریها و شرایطی که کولون را گرفتار میکند، ممکن است انجام کولکتومی ضروری باشد.
عملجراحی کولکتومی دارای انواع متفاوتی است:
- total colectomyکولکتومی کامل شامل برداشتن تمام کولون است.
- partial colectomyکولکتومیناقص شامل برداشتن بخشیاز کولون است و کولکتومی زیر کامل subtotal colectomy هم نامیده میشود.
- hemicolectomeyهمی کولکتومی شامل برداشتن بخش راست یا چپ کولون است.
- proctocolectomyپروکتوکولکتومی شامل برداشتن کولون و راست روده است.
عملجراحی برداشتن کولون معمولاً به انجام سایر رویهها برای چسباندن مجدد بخشهای باقیماندهی دستگاهگوارش و ایجاد امکان برای دفع مواد زاید از بدن نیازدارد.
علت انجام:
ازکولکتومی برای درمان و پیشگیری بیماریها وشرایطی استفاده میشود که کولون را درگیر میکنند، مانند:
- خونروی غیرقابل کنترلممکناست خونروی غیرقابلکنترل به جراحی برداشتن بخش گرفتار کولون نیاز داشته باشد.
- انسداد روده
کولون مسدود شده، یک حالت اورژانس تلقی میشود و برحسب وضعیت، ممکناست برای رفع آن به کولکتومی کامل یاناقص نیاز باشد
- سرطان کولون
درمرحلهی اولیهی سرطان ممکناست لازم باشد فقط بخش کوچکی از کولون درضمن کولکتومی برداشته شود. درمرحلهی بعدی سرطان ممکناست لازم باشد مقدار بیشتری ازکولون برداشته شود.
- بیماری کرون درصورتیکه استفاده از دارو به بیمار کمک نکند، با برداشتن بخش گرفتار کولون ممکناست بهطور موقت شناسهها و نشانهها بهبود یابند. درصورتیکه ضمن آزمون برای بررسی کولون(کولونوسکوپی)، تغییرات پیشسرطانی یافته شد، کولکتومی، یک گزینهی درمان خواهد بود.
- کولیت اولسرو
. درصورتیکه استفاده از دارو برای کنترل شناسهها و نشانههای این بیماری مؤثر نباشد، ممکناست پزشک انجام کولکتومی را پیشنهاد نماید. همچنین درصورتیکه دراین بیماری ضمن انجام کولونوسکوپی، تغییرات پیش سرطانی دیده شود، کولکتومی یک گزینه خواهد بود.
- دیورتیکولیتdiverticulitis
درصورتیکه رجعت نماید یا بیمار دچار عوارض دیورتیکولیت گردد، عملجراحی برای برداشتن قسمت مبتلای کولون توصیه خواهد شد.
- جراحی پیشگیری
. درصورتیکه بهعلت ایجاد پلیپهای متعدد پیش سرطانی درکودکان، بیمار پرخطر تشخیص داده شود، برای پیشگیری از بروز سرطان درآینده میتوان دربیمارکولکتومی کامل انجام داد. ممکناست برای افرادی که دارای شرایط ارثی ژنتیک هستند ک سبب افزایش احتمال سرطان کولون میگردد مانند پلیپوز آدنوماتوی خانوادگی familial adenomatosis polyposis یا سندرم لینچ Lynch syndrome، انجام کولکتومی یک گزینه است.