فیستول در پزشکی به هر نوع ارتباط غیر طبیعی و یا مجرای ارتباطی بین دو اندام مختلف و یا دو بخش جداگانه از بدن و یا حتی دو رگ که در حالت طبیعی باید از هم جدا باشند گفته میشود. فیستول یک بیماری محسوب شده و نیاز به درمان دارد البته گاهی برای مقاصد درمانی بوسیله جراحی اقدام به ایجاد فیستول در بدن نیز میگردد. از عوامل ایجاد کننده فیستول میتوان به انواع بیماریها٫ مداخلات و درمانهای پزشکی و همچنین انواع تروما نام برد.
• در سیستم گوارشی: فیستول مجرای بزاقی- فیستول معده دوازدهه- فیستول آپاندیس- فیستول مقعدی- فیستول روده
در مورد فیستول مقعدی (یا فیستول آنال)، دهانه خارجی این مسیر در پوست اطراف مفعد ( آنوس) و دهانه داخلی آن داخل مقعد( آنوس یا رکتوم) قرار دارد. در صورتیکه مسیر فیستول از میان عضله اسفنکتر خارجی بگذرد، فیستول از نوع High می باشد ولی در صورتیکه مسیر فیستول کوتاه بوده و اسفنکتر خارجی را دربر نگیرد، فیستول از نوع low می باشد.
فیستول آنال شکل مزمن عفونتهای آنورکتال می باشد و بسیاری از بیماران، سابقه آبسه اطراف مقعد را در گذشته و یا اخیراً ذکر می کنند ولی گروهی از بیماران نیز هیچ سابقه ای از چنین آبسه ای ندارند. ولی در هر حال ۵۰% آبسه های اطراف مقعد به فیستول تبدیل خواهند شد. فیستول آنال همچنین می تواند بدنبال عفونت ناشی از تروما، فیشر، TB ، بیماری کرون، کارسینوما، رادیاسیون، اکتینومیکوزیس و کلامیدیا بوجود آید.
درمان فیستول بستگی به محل ایجاد و همچنین دلیل ایجاد آن ارتباط دارد ولی بطور عمده نیاز به جراحی و تجویز آنتیبیوتیک خواهد داشت.
در ابتدا باید پزشک با معاینه تشخیص دهد مسیر فیستول از کجا و به کجا است. در برخی از آنها بطور موقت به بیرون راهی ندارند. برای درمان انواعی از راههای درمان وجود دارد که ساده و در دسترس خواهند بود. از بین این فیستولها٫ فیستول مقعدی بسیار عادی بوده و خطری ندارد. در ابتدا پزشک با یک آزمون ساده بنام فیستولکتومی میتواند شکل و مسیر آنرا تشخیص داده و سپس اقدام به جراحی با بیحسی موضعی نماید.نکته مهم دیگر در درمان فیستول مقعدی ادامه روند درمان تا بهبودی کامل میباشد چراکه فیستول در صورت ناقص ماندن روند درمان میتواند عود کرده و دوباره ایجاد شود.