بالون معده
چاقی مفرط به افزایش صد پوندی یا 45 کیلوگرمی یا دو برابر شدن وزن ایده‌آل گفته می‌شود. روش دیگر، محاسبه BMI است که از تقسیم وزن بر مجذور قد بر حسب متر بدست می‌آید. این ایندکس در مبتلایان به چاقی مفرط، بالای 40 است و در صورت همراهی با مشکلات همراه مانند دیابت، فشار خون، درد مفاصل و غیره بالای 35 تعریف می‌شود. در افراد چاق پایین بودن متابولیسم یا زیاد بودن دریافت کالری و یا ترکیب آن‌ها وجود دارد. چاقی شدید بیشتر به علت ترکیب عوامل ژنتیکی، روانی، محیطی، اجتماعی و عوامل فرهنگی است که تعادل مصرف انرژی را به هم می‌زند. در کسانی که به هر علت کاندید عمل جراحی نیستند می‌توان با گذاشتن بالون در معده به کمک آندوسکوپی به کاهش وزن آن‌ها در طی 6 ماه کمک کرد. این روش تا زمانی که بالون داخل معده می‌باشد برای بیماران مفید بوده و بعد از خارج ساختن بالون بازگشت وزن مجدداً و سریعاً رخ می‌دهد.
بالون معده يك روش ساده و بدون جراحي براي كاهش اشتها و كاهش حجم معده است. در اين روش، پزشك جراح شما و یا پزشک فوق تخصص گوارش توسط آندوسكوپي و پس از اطمينان از سالم بودن معده، بالون را به داخل معده فرستاده و سپس بر اساس اندازه معده بيمار آن را بسته به نوع بالون، از مايع يا هوا به ميزان 500 تا 800 سي‌سي پر مي‌کند. بالون حدود 3/2 از حجم معده را پر کرده و سبب ایجاد سیری زودرس و کاذب می‌شود پس از 6 ماه، پزشك دوباره آن را با آندوسكوپي خارج می‌کند. اخیراً ازانواع جدید بالون معده با ماندگاری یکسال نیز بطور اختصاصی استفاده می‌شود.
عوارض بالون معده
بالون معده، روش بسيار كم عارضه‌اي است. عوارض عمده آن وجود درد و تهوع و گاهي استفراغ در چند روز ابتدايي است كه در افراد مختلف، فرق مي‌كند. گاهي هيچ درد و تهوعي وجود ندارد كه فرد ممكن است با توجه به ذهنيت قبلي مبني بر وجود درد و تهوع، حتي نگران شود كه ممكن است براي بالون اتفاقي افتاده باشد، در حالي كه اين افراد فقط به دليل سازگاري خوب معده هيچ علامتي ندارند. گاهي ممكن است درد و تهوع وجود داشته باشد كه در اين صورت بايد از داروهاي مناسب استفاده شود. وجود اضطراب و نگراني بر مدت و شدت عوارض مي‌افزايد. لذا بايد دانست كه اين علايم موقتي بوده و به زودي برطرف مي‌شوند. عوارض دیگر احتمالی از جمله سوراخ شدن معده و انسداد روده در موارد بسیار نادری می‌تواند اتفاق بیفتد. در ضمن ارتباط روزانه و مرتب با پزشك بسيار مهم است.
معایب و مزایای بالون معده نسبت به روش‌های جراحی چاقی چیست؟
بالون معده روش بسیار کم عارضه‌ای است که به جز تهوع و درد در روزهای ابتدایی عارضه شایع و مهمی ندارد منتها باید توجه داشت که بالون تنها سبب کاهش اشتها می‌شود و جهت کاهش وزن مطلوب ، بیمار می‌بایست از غذاهای کم کالری و ورزش مرتب استفاده کند. متوسط کاهش وزن با بالون در یک دوره 6 ماهه، 20 تا 30 کیلوگرم است. اما در صورت رعایت رژیم غذایی مطلوب و ورزش مداوم کاهش وزن تا 50 کیلوگرم نیز دیده شده است. از آنجا که ممکن است پس از 6 ماه اسید معده سبب سوراخ شدن بالون شود، باید از طریق آندوسکوپی خارج شود اما بالون روشی قابل تکرار بوده و در صورت پاسخ مناسب می‌توان نسبت به تکرار آن اقدام کرد. در گذشته حلقه معده نسبت به سایر روش‌های عمل‌های چاقی از جمله اسلیو و بایپس، پرطرفدارتر بوده و مدتها بیشترین عمل جراحی چاقی بود که در دنیا انجام می‌شد در حالی که بالون معده، عمل جراحی محسوب نمی‌شود. مزیت این عمل حلقه معده دایمی بودن و قابل تنظیم بودن آن است اما ممکن است حداکثر 5 تا 10 درصد موارد در طول زمان عوارضی از جمله عفونت، جابجایی، نفوذ باند به داخل معده اتفاق بیفتد که منجر به عمل جراحی دوم و خارج کردن حلقه شود.برای بیمارانی که مایل به داشتن جسم خارجی مثل حلقه نیستند و از مراجعات مکرر برای تنظیم حلقه پرهیز دارند، انجام عمل گاسترکتومی اسلیو جایگزین بسیار خوبی است. در این عمل تمایل این است که بیمار احساس سیری و پری از مصرف یک وعده غذای محدود، بدون سوء جذب، داشته باشد. پس از گاسترکتومی اسلیو به دلیل کاهش چشمگیر حجم معده، بیمار با مصرف مقدار کم غذا احساس سیری می‌کند و در نتیجه کالری مصرفی کاهش یافته و کاهش وزن رخ می‌دهد. در این روش، بیمار پس از ۶ ماه نصف اضافه وزن خود را از دست داده و ظرف ۲ سال به وزن نرمال می‌رسد.
انواع بالون‌هایی که در ایران وجود دارد چیست و چه تفاوتی با هم دارند؟
به طور کلی بالون‌ها به دو دسته مایع و هوا تقسیم می‌شود که بالون هوا به دلیل سبکی، احساس درد و تهوع کمتری نسبت به بالون مایع دارد ولی به همین دلیل، کمتر باعث کاهش اشتها شده و ممکن است سبب کاهش وزن کمتری شود. بالون‌های هوا موجود در ایران ساخت کشور فرانسه بوده و مارک بسیار معتبری است. در ارتباط با بالون‌های مایع متأسفانه مارک‌های بسیار متنوعی وارد بازار ایران شده که به جز 2 نوع آن سایر انواع مجوز نداشته و استفاده از آن‌ها که گاهی با قیمت‌های بسیار پایین عرضه می‌شود، توصیه نمی‌شود.
چه افرادی کاندیدهای خوبی برای بالون هستند؟
افرادی با BMI بالای 30 الی 40، به دلیل اینکه این افراد اضافه وزن محدودی دارند می‌توانند با یک دوره بالون البته به شرط رعایت رژیم غذایی کم کالری و ورزش مرتب، به وزن ایده‌آل برسند.افراد با BMI بالای 40، این افراد می‌توانند برای کاهش وزن از این روش استفاده کنند ولی از آنجا که اضافه وزن زیادی دارند، باید نسبت به افراد دسته اول، بیشتر رعایت کنند. گاهی ممکن است برای رسیدن به وزن مطلوب از 2 یا چند دوره بالون استفاده کرد. همچنین افراد خیلی چاق که کاندید عمل‌های جراحی چاقی هستند، گاهی توسط جراحان محترم برای کاهش وزن اولیه و عوارض کمتر بیهوشی و عمل جراحی جهت بالون ارجاع داده میشوند.
از لحاظ علمی تنها روشی که برای بیماران با BMI 30 الی 40 توصیه می‌شود، بالون معده است که بسیار کم عارضه بوده و از طریق آندوسکوپی بدون نیاز به بیهوشی و بستری و توسط فوق تخصصین گوارش انجام می‌شود. سایر روش‌های دیگر از جمله حلقه معده، پلیسه، اسلیو و بایپس به دلیل عوارض احتمالی تنها در بیماران با چاقی مفرط توصیه می‌شود.
گذاشتن بالون معده جهت كاهش وزن بدون جراحي با آندوسكوپ
بالون معده یک روش ساده و بدون جراحی برای کاهش اشتها و کاهش حجم معده است. در این روش، پزشک فوق تخصص توسط آندوسکوپی و پس از اطمینان از سالم بودن معده، بالون را به داخل معده فرستاده و سپس بر اساس اندازه معده بیمار آن را بسته به نوع بالون، از مایع یا هوا به میزان 500 تا 800 سی‌سی پر می‌کند.
این بالون به مدت 6 ماه داخل معده باقی می‌ماند. از آنجا که اسید معده ممکن است پس از این مدت سبب سوراخ شدن بالون شود، پزشک دوباره آن را با آندوسکوپی خارج می‌کند.
بالون معده با قابلیت تنظیم از طریق پورت و ماندگاری طولانی
این نوع از بالون‌های معده ساخت کشور فرانسه بوده و از هوا پر میشوند. این بالون‌ها از طریق اندوسکوپی وارد معده شده و از طریق یک پورت زیر پوستی قابلیت افزایش و کاهش حجم دارند.
خاصیت قابل تنظیم بودن آن‌ها مشابه حلقه معده (Gastric Banding) بوده ولی عوارض احتمالی حلقه معده از جمله نفوذ به داخل معده و جابجایی اتفاق نمی‌افتد.
از برتری این نوع بالون این است که تهوع، استفراغ و درد وجود ندارد و با توجه به ماندگاری طولانی، امکان کاهش وزن بیشتری را می‌دهد. مزیت دیگر این نوع بالون قابل تنظیم بودن آن می‌باشد که به پزشک این امکان را می‌دهد که بر اساس تحمل و اشتهای بیمار مانند حلقه معده از روی پوست حجم بالون را کم و زیاد نماید.
اولین عمل بالون با قابلیت تنظیم و ماندگاری 2 سال با حضور نماینده شرکت فرانسوی Endogast در تاریخ 19/1/1389 انجام شد و بیمار بعد از چند ساعت با حال عمومی خوب مرخص گشت.
انواع جدید بالون‌های معده
- بالون مخلوط مایع هوا (Endball): این نوع بالون ساخت کشور فرانسه با قابلیت ماندگاری تا 9 ماه و قابلیت پر شدن همزمان با مخلوط مایع و هوا بوده که سبب کاهش عوارض ابتدایی شامل تهوع، استفراغ و درد می‌گردد در نتیجه تحمل آن برای بیمار راحت‌تر می‌شود.
- Spatz: بالون قابل تنظیم از طریق اندوسکوپی ساخت کشور آمریکا با قابلیت ماندگاری تا 1 سال که از مزایای این نوع بالون تنظیم آن از طریق آندوسکوپی بوده که به پزشک اجازه می‌دهد ابتدا بالون را با حجم کمتری از مایع پر نماید و در طول 1 سال بر اساس اشتهای بیمار حجم آن را از طریق آندوسکوپی کم و زیاد کند. به همین دلیل عوارض ابتدایی شامل تهوع و درد به حداقل می‌رسد و در ضمن بیمار می‌تواند در هر زمان که احساس نمود معده‌اش به حجم قبلی بالون عادت نموده نسبت به افزایش حجم آن از طریق آندوسکوپی اقدام نماید. تاکنون 150 بالون از این نوع گذاشته شده و نتایج خوبی که شامل کاهش تهوع، استفراغ و درد و کاهش وزن بیشتر نسبت به بالون‌های 6 ماهه بوده بدست آمده است.
تفاوت بالون مايع و بالون هوا چيست؟
در بالون هوا به دليل سبكي، علايم اوليه شامل درد و تهوع بسيار خفيف‌تر است. منتها از لحاظ میزان کاهش وزن و مدت باقی ماندن در معده تفاوت عمده‌ای با نوع مایع ندارد. چه بسا ممکن است در بالون مایع به دلیل سنگینی بیشتر بالون، احساس کاهش اشتها و در نهایت کاهش وزن بیشتر هم باشد.