اين مرحله بلافاصله پس از عمل آغاز ميگردد. با وجودي كه بيمار ممكن است حالت تهوع داشته باشد استفاده از مايعات بسيار كم و صاف شده جهت جلوگيري از دهيدراته شدن (كم آبي) بدن توصيه ميگردد. استفاده از اين مايعات تا ۴۸ ساعت ادامه مييابد. رژيم غذايي در اين مرحله شامل:
آب، چاي سبز، آب گوشت يا مرغ بدون چربي و صاف شده، نوشيدنيهاي يخي با شيريني طبيعي (بدون افزدون شكر)، نوشابههاي غير كربناته و نوشابههاي بدون كافئين؟!! (كه در اين زمينه هنوز به تحقيقات بيشتري نياز ميباشد).
مايعات در حجم كم و به آهستگي بايد مصرف شوند و قبل از احساس پري معده متوقف گردند.
دريافت مايعات فراوان از طريق (ني) ميتواند منجر به افزايش حجم معده شود.
در اين مرحله كه دو هفته پس از جراحي ميباشد، بيمار هنوز قادر به دريافت غذاهاي پوره و يا جامد نميباشد لذا دريافت مايعات حاوی ۸۰-۶۰ گرم پروتئين روزانه توصيه ميگردد. مايعات توصيه شده در اين مرحله عبارتند از:
آب گوشت، چاي سبز، آب، آب ميوهها و آب سبزيجات بدون نكتار، سوپ صاف شده، سوپهاي حاوي كرمهاي كم چرب، شير سويا، شير سرشير گرفته شده، ماست كم چرب، ژلاتينهاي بدون شكر و نوشيدنيهاي پروتئينه.
اين مرحله كه ۸-۳ هفته پس از جراحي شروع ميشود، استفاده از غذاهاي كمكي كودكان و يا پوره و بسيار نرم توصيه ميگردد. از مصرف غذاهاي تكه تكه شده و يا كمي سفت خودداري كنيد، زيرا تكههاي غذا در محل ورودي به ابتداي معده گير كرده و منجر به دردهاي شكمي و حالت تهوع و استفراغ ميشوند.
در اين دوره استفاده از غذاهایي كه كاملاً نرم و آميخته شده و بافت يكنواختي را دارند توصيه ميگردد. مواد غذايي توصيه شده در اين مرحله شامل:
گوشت ماكيان وگوشت قرمز كاملاً نرم و پوره شده، تن ماهي با مايونز كم چرب، پوره ميوهها و سبزيجات بدون پوست، پوره ماهي، مخلوط ميوههاي بدون پوست و پوره شده (موز، هلو و انبه)، سس سيب شيرين نشده و ماست.
استفاده از نوشيدنيهاي پروتئينه در بين سه وعده غذايي توصيه ميگردد.
در اين مرحله كه ۱۲-۹ هفته پس از جراحي آغاز ميشود، بيمار قادر به دريافت غذاي نرم ميباشد. در اين مرحله توصيه ميشود از افزودن شكر و چربي به رژيم غذايي خودداري گردد. مواد غذايي در اين مرحله شامل:
پنيرهاي جعبهاي كم چرب، بلغور جو دو سر، سبزيجات پخته و مخلوطي از سبزيجات نرم، پودينگهاي بدون شكر، ماهي پخته بدون تيغ، خاگينه، كنسرو ميوهها، تكههاي نرم ميوه تازه، كنسرو سبزيجات، غلات در صورت تحمل، قطعات و تكههاي ترد و نازك گوشت و جايگزينهاي گوشت (تخم مرغ و پنير).
هر وعده غذايي شامل تكههاي كوچكي از غذاست كه زمان مناسب هر وعده ۳۰ دقيقه بوده و فاصله بين وعدهها ۵-۴ ساعت ميباشد و بدين ترتيب با تغيير يافتن شيوه دريافت غذا، فرد وارد مرحله جديدي از زندگي خود ميشود.
در اين مرحله كه ۴ ماه پس از جراحي ميباشد، بيمار تقريباً قادر به تحمل يك رژيم غذايي معمول و نرمال است و در آن استفاده از گوشتهاي بدون چربي، تخم مرغ آب پز، ميوه، سبزيجات و غلات توصيه ميگردد.
برنج، ماكاروني، پاستا يا نان ممكن است هنوز در اين مرحله به خوبي تحمل نشوندكه به دليل مقادير بالاي نشاسته ميباشد و بهتر است كه محدود شوند. در اين دوره فرد ميبايستي ۶-۵ بار در روز وعدههاي غذايي بسيار كوچك دريافت كند كه اين وعدههاي غذايي با رعايت فاصله زماني مناسب و برنامه ريزي شده ميباشد. كاهش وزن به اين علت رخ ميدهدكه بيمار نميتواند مايعات و جامدات را همزمان با هم مصرف كند.
دريافت وعدههاي كوچك غذا، جويدن مناسب و تشويق بيماران به ادامه رژيم غذايي و مراجعه به مشاور تغذيه از اهميت ويژهاي برخوردار هستند.
اين مرحله كه ۲ سال پس از جراحي ميباشد مقدار كالري دريافتي فرد به ميزان ۸۰۰-۶۰۰ كيلو كالري در روز محدود ميباشد بيشترين كاهش وزن در طي يك سال اول پس از جراحي اتفاق ميافتد.
بيماراني كه تحت عمل جراحي اسليو (Sleeve) قرار ميگيرند از نظر تحمل دريافت غذا در سطوح مختلفي قرار ميگيرند و با توجه به اين تفاوت، اضافه كردن مواد غذايي يا محدود كردن آنها از فردي به فرد ديگر متفاوت است. قبل و بعد از جراحي رعايت رژيم غذايي مشخص، به كاهش وزن بيشتر بيمار كمك ميكند و از دوباره وزن گرفتن وي جلوگيري مينمايد. همين طور ديده شده است كه مقادير مناسب كاهش وزن زماني كه دريافت كالري به ۱۲۰۰-۱۰۰۰ كيلو كالري در روز افزايش مييابد، اتفاق ميافتد.
اين دسته از افراد كه تحت جراحي اسليو قرار ميگيرند در طول زندگي خود فقط قادر به دريافت وعدههاي بسيار كوچك غذا ميباشند و از مصرف غذاهاي پر كالري، نوشيدنيهاي كربناته و غيره ميبايستي جداً خودداري كنند.
ميزان پروتئين مورد نياز ۸۰-۶۰ گرم در روز و يا ۱/۲-۵/۱ گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن ايدهآل بدن يا ۹۱/۰ گرم به ازاي هر كيلوگرم از وزن مناسب بدن ميباشد.
دريافت ۳۰ گرم پروتئين در هر وعده غذايي توصيه ميگردد، چون منجر به نگهداري عضلات بدن ميشود و نقش مهمي در سلامتي و احساس سيري بر عهده دارد.
منابع غذايي پروتئيني با حداقل مقدار كالري شامل مرغ، توفا، شير بدون سرشير، لوبيا و كره بادام زميني ميباشد.
غذا
سرونيگ
كالري (كيلوكالري)
پروتئين (گرم)
پروتئين / كالري
مرغ
۳ اُنس
۱۴۰
۲۶
۴/۵
توفا
۲/۱ فنجان
۸۸
۱۰
۸/۸
شير (سرشير گرفته شده)
۸ اُنس
۹۰
۸
۳/۱۱
لوبياي سياه
۲/۱ فنجان
۱۱۰
۷
۷/۱۵
كره بادام زميني
۲ قاشق غذاخوري
۱۹۰
۸
۸/۲۳
هر اُنس = ۲۸ گرم.
در زمينه نيازهاي تغذيهاي به ريز مغذيها در بيماراني كه تحت جراحي اسليو قرار ميگيرند مطالعات كمي انجام شده است
بيماران در اين دوران با كمبود آهن، ویتامین B12، D3، كلسيم، مس، اسيد فوليك و روي مواجه ميباشند.
دريافت مولتي ويتامين حاوي آهن، مس، روي بطور روزانه و سيترات كلسيم با ویتامین D به ميزان ۱۵۰۰-۱۰۰۰ ميلي گرم كلسيم و ۸۰۰-۴۰۰ ميلي گرم D3 توصيه ميگردد.
دريافت مكملهاي آهن، ویتامین B12 (به صورت زير زباني)، اسيد فوليك و روي توصيه ميگردد.
مولتي ويتامينها به طور جداگانه و يا همراه با غذا و يا نوشيدنيهاي پروتئينه و يا شير جهت افزايش تحمل توصيه ميگردد.
جهت جذب بهتر آهن از استفاده همزمان آهن و كلسيم خودداري شود و بهتر است كه ۴-۲ ساعت فاصله زماني رعايت گردد.
تهيه و تنظيم : شيرين نسبي طهراني
مشاور تغذيه و رژيم درماني بیمارستان عرفان