التهاب آپاندیس یا آپاندیسیت حاد
«آپاندیسیت» یا التهاب و آماس آپاندیس، شایع ترین علت عمل جراحی فوری در اطفال و بزرگسالان است. «آپاندیس» زایده یا لوله کوتاهی است که قطر آن به اندازه یک مداد باریک و طول آن از چند سانتی متر تجاوز نمی کند. این زایده به ابتدای روده بزرگ که در قسمت راست وپایین شکم قرار دارد چسبیده ویا در حقیقت آویزان است. انتهای آپاندیس بسته و کور است و فقط با سوراحی به داخل روده ارتباط دارد.
ثابت شده است که بیماریهای روده بزرگ در جوامع پیشرفته که قسمت عمده رژیم غذایی آنها از گوشت (ماده قابل جذب با باقیمانده کم) تشکیل شده است، شیوع بالاتری دارد.
التهاب آپاندیس یا آپاندیسیت حاد معمولاً به دلیل بسته شدن دهانه آن با یک قطعه سفت شده مدفوع ایجاد می شود. به ندرت عفونتهای ویروسی روده، آبله مرغان و یا سرخک سبب التهاب وتورم مخاط داخلی آپاندیس شده و منجر به بسته شدن دهانه خروجی آن می شوند. به دنبال انسداد و رکود، عفونت ظاهر می شود. پس از بسته شدن دهانه آپاندیس، ترشحات داخلی آن راه خروجی نداشته و روی هم انبار می شود، آپاندیس باد کرده و متورم می شود. افزایش فشار داخلی و تورم سبب اختلال گردش خون در رگهای ظریف دیواره آپاندیس می شود و جدار آن آسیب می بیند، در این حالت میکروبهایی که همیشه در آپاندیس وجود دارند، فرصت تاخت وتاز پیدا می کنند و به سرعت تکثیر می شوند و به دیواره آسیب دیده آپاندیس هجوم می برند وتخریب آن را تسریع می کنند.
افزایش فشار داخل مجری آپاندیس و تخریب و ضعیف شدن جدار آن سبب ترکیدن و پارگی آپاندیس ملتهب می شود و مواد داخل آن که به شدت آلوده به میکروبهاست به خارج آپاندیس یعنی محوطه شکمی می ریزد.
عفونت محوطه شکم که «پری تونیت» نامیده می شود و عارضه ای بسیار وخیم است، زیرا عفونت می تواند به سرعت در تمام نقاط شکم و بین روده ها و معده و کبد پیشرفت کرده و مسمومیت شدید ایجاد کند. قبل از کشف آنتی بیوتیکها چه بسا بیمارانی که در اثر این عارضه جان خود را از دست می دادند و هنوز هم با وجود در دسترس بودن این داروها پزشک همیشه از امکان پارگی آپاندیس و عواقب آن به شدت نگران است. زمانی که بین بروز علایم اولیه و پاره شدن آپاندیس طول می کشد، در حدود ۱۸ تا ۳۶ ساعت است.