فتق هیاتال از علل ترش کردن
فتق زمانی اتفاق میافتد که قسمتی از بدن از طریق شکاف یا باز شدگی به داخل قسمت دیگر برود. فتق هیاتال (فتق دیافراگمی) به دلیل یک باز شدگی غیر عادی در پرده دیافراگم (جایی که مری به معده متصل میگردد) ایجاد میشود و مری یا معده به داخل قفسه سینه میلغزند. اغلب فتقهای هیاتال کوچک هستند و ایجاد مشکلی نمیکنند. بیمار ممکن است نداند این گونه فتق را دارد تا زمانی که پزشک آن را پیدا کند آن هم زمانی که بیمار را برای مشکلات دیگری بررسی میکند. اما یک فتق بزرگ هیاتال اجازه به غذا و اسید برای برگشت به مری را میدهد و منجر به درد سینه (صدری) و سوزش میشود. اقدامات و مراقبتهای فردی یا داروها معمولاً این نشانهها را تخفیف میدهند اگر چه فتقهای خیلی بزرگ هیاتال اغلب اوقات احتیاج به جراحی ترمیمی دارند.
علایم و نشانهها
اغلب فتقهای کوچک هیاتال ایجاد مشکلی نمیکنند اما فتقهای بزرگ مشکلاتی مانند سوزش معده، آروغ زدن یا درد قفسه سینه هنگام بازگشت اسید به داخل لوله مری را موجب میشود. این علایم و نشانهها تمایل به بدتر شدن دارند مانند زمانی که شما به جلو خم میشوید، در حال کشش یا بلند کردن اجسام سنگین و یا خوابیده هستید. همچنین میتوانند در زمان حاملگی بدتر شوند.
در موارد نادر، قسمتی از معده که به داخل فضای قفسه سینه کشیده شده ممکن است بچرخد و جریان خون آن قطع گردد، و منجر به ایجاد علایم زیر شود
- درد شدید قفسه سینه
- مشکل در بلع
- انسداد مری
علل
حفره شکمی و سینه به وسیله دیافراگم (ماهیچه بزرگ گنبدی شکل که مسئول قسمتی از تنفس است) از هم جدا میگردد. مری از طریق یک مدخل، در دیافراگم به معده متصل میگردد. فتق هیاتال زمانی اتفاق میافتد که بافت ماهیچهای احاطه کننده این مدخل ضعیف شده و قسمت بالای معده از طریق دیافراگم، به داخل قفسه سینه کشیده میشود. هر چیزی که فشار زیادی بر شکم شما وارد کند از جمله سرفههای شدید و دایم، استفراغ، حاملگی، زور زدن در توالت یا بلند کردن اجسام سنگین، میتواند در ارتباط با فتق هیاتال باشد.
فتق هیاتال میتواند علت برگشت مواد از معده به مری باشد. این امر وقتی اتفاق میافتد که فتق به آرامی به طرف دریچه پایینی مری (یک دسته ماهیچه در اطراف انتهای مری)، جابجا شود. به طور معمول، دیافراگم با دریچه مری به معده در یک ردیف قرار دارد که شل شده و در زمان بلع به مایعات و غذا، اجازه ورود به معده را میدهد. دیافراگم از این دریچه حمایت و بر آن فشار میگذارد تا در زمانی که شما در حال بلع هستید، آن را بسته نگهدارد اما یک فتق هیاتال، دریچه بالای دیافراگم را افزایش داده و فشار را بر دریچه کاهش میدهد. این امر موجب میشود که دریچه در زمان غلط باز شده و اجازه سرازیر شدن اسیدهای معده را به داخل مری بدهد.
اگر که قسمت فتق شده معده به منبعی از اسید معده تبدیل گردد که به راحتی میتواند به داخل مری ریخته شود، فتق هیاتال میتواند علت سوزش معده باشد.
زمانی که نیاز به توصیههای پزشکی است
بسیاری از افراد زمانی که پزشک خود را ملاقات کرده و درباره سوزش معده میگویند، در مییابند که فتق هیاتال دارند. اغلب موارد سوزش معده، موقتی و ملایم است اما اگر نشانههای شما شدید بوده و اغلب اوقات وجود دارد و یا همراه با سرفه، خس خس، آسم، گلو درد، مشکل در بلع یا درد سینه است، با پزشک خود تماس بگیرید.
اگر شما میدانید که یک فتق بزرگ هیاتال دارید و دچار دردهای شدید سینهای، مشکل در تنفس یا بلع سخت هستید، هر چه سریعتر در جستجوی مراقبتهای پزشکی باشید.
تشخیص
پزشک شما ممکن است زمانی که برای مشخص کردن علت سوزش معده یا سینه یا دردهای بالای شکمی در تلاش است، کشف کند که شما دارای فتق هیاتال هستید. در این موارد، فتق توسط یکی از این روشهای زیر تشخیص داده میشود.
- عکسبرداری با باریم: در این روش تشخیصی، شما یک مایع گچی سفید مینوشید که حاوی باریم است و قسمت بالای دستگاه گوارش را میپوشاند. این روش یک تصویر واضح از مری، معده و قسمت بالای روده کوچک (اثنیعشر) را در فیلم رادیوگرافی نشان میدهد. این رادیوگرافی مشخص میکند که آیا قسمتی از محتویات معده به داخل مری برگشته است.
- آندوسکوپی: در این شیوه پزشک از یک آندوسکوپ (لولهای باریک، انعطافپذیر و مجهز به نور و سیستم دوربین ویدیو) استفاده میکند که از طریق حلق پایین رفته و وارد مری و معده میشود که از این طریق میتوان هر گونه التهاب را چک کرد. این نه تنها کمک به تشخیص فتق هیاتال میکند بلکه حساسترین راه برای چک کردن صدمه به مری شما به خاطر برگشت اسید است.
عوارض
برخی از فتقهای بزرگ هیاتال، ایجاد سایش میکنند که منجر به ایجاد زخمهایی در قسمت بالای معده میگردد. اگر این زخمها شدید باشد میتواند خونریزی داده و موجب کم خونی و کمبود آهن به دلیل خونریزی مزمن گردد.
برخی فتقها آن قدر بزرگ میشوند که در آن، یک سوم یا بیشتر معده به داخل دیافراگم کشیده شده و فشار زیادی را بر دیافراگم و ریهها وارد میکند. گاهی اوقات نیز قسمتی از معده که به داخل قفسه سینه کشیده شده، چرخیده و جریان خون را به بقیه معده قطع میکند که این امر منجر به ایجاد درد شدید در قفسه سینه و اشکال در بلع میشود. اگر چنین اتفاقی بیفتد، بدون تأخیر پزشک خود را ملاقات کنید. شما ممکن است احتیاج به جراحی فوری ترمیم فتق داشته باشید.
شایعترین عارضه فتق هیاتال بازگشت اسید از معده به مری (GERD) است. زمانی فکر میکردند که فتق هیاتال علت اغلب موارد GERD است اما اکنون پزشکان اعتقاد بر این دارند که فقط فتقهای بزرگ باعث ایجاد GERD میشوند. ایجاد GERD مکرر ممکن است منجر به ایجاد عوارض شود که از جمله میتوان به موارد زیر اشاره نمود.
- اشکال در بلع: برگشت اسید به مری شما میتواند موجب التهاب و زخم شود. این امر موجب تنگ شدن مری میگردد و بلع را سخت میکند.
- مری سنجاقی (Barrettes Esophagus): گاهی افراد با برگشت مواد به مری، به علت در معرض اسید قرار گرفتن طولانی مدت و مکرر با اسید معده، دچار مری سنجاقی یا بارتز میشوند. در این وضعیت در پایین مری، سلولها شبیه به آنچه در معده است، شکل میگیرد. اگر مری بارتز دارید، ابتلا به سرطان مری در شما محتملتر خواهد بود. پزشک متخصص بیماریهای معده و روده به شما توصیههای لازم را خواهد کرد و بهترین راه برای کاهش ابتلا به سرطان را نشان خواهد داد.
- سرطان مری: اغلب افراد با مری بارتز به سرطان مری مبتلا نمیشوند اما برای آنهایی که چنین اتفاقی میافتد، پیش آگهی بدی دارد. یک تومر مری، بلع را به صورت فزایندهای مشکل میکند و برای برخی افراد، در نهایت غیر ممکن میسازد.
درمان
اگر شما هیچ گونه علایم و نشانههایی از فتق هیاتال نداشته باشید (بیشتر افراد ندارند) احتمالاً به هیچ درمانی نیاز ندارید اما اگر مکرراً دچار برگشت مواد به مری میشوید، با ایجاد تغییرات کمی در شیوه زندگی خود از این علایم راحت خواهید شد. اگر دچار اضافه وزن هستید از دست دادن وزن، به تنهایی شما را از نشانهها راحت میکند.
داروها
اگر تغییر در شیوه زندگی و کاهش وزن مؤثر واقع نشد، برخی داروها ممکن است کمک به بهتر شدن نشانهها کنند که شامل موارد زیر است.
- آنتیاسیدها: آنتیاسیدهایی مانند Tums، Mylanta و Maalox میتوانند اسید مری را خنثی کرده و شما را از سوزش معده رها کنند. به خاطر بسپارید که این داروها سوزش معده را علاج نمیکنند بلکه آنها در واقع نشانهها را از بین میبرند. وقتی که شما آنتیاسیدها را متوقف میکنید، نشانههای شما بر میگردد.
- داروهای H-2 Blockers: این داروها میزان ترشح اسید را به وسیله بلوک کردن گیرندههای هیستامین کم میکنند. آنها شامل فاموتدین، سایمتدین، رانیتدین و نیزاتدین میباشند که به صورت داروهای پیشخوانی در دسترس هستند. اگر شما سوزش معده یا مری شدید دارید، پزشک شما ممکن است مقدار بالاتری از بلوک کنندههای H-2 را تجویز کند. بهتر است این داروها را قبل از غذا مصرف کرد. شما همچنین میتوانید بعد از شروع نشانهها آنها را مصرف کنید اما 30 دقیقه طول میکشد تا اثر خود را بگذارد. پزشک شما ممکن است یک بلوک کننده اسید را برای چند ماه یا حتی بیشتر توصیه کند. گاهی شما ممکن است اثرات جانبی آنها مانند تغییرات در روده، خشکی دهان، گیجی یا خواب آلودگی را تجربه کنید. به علاوه، این داروهای بلوک کننده H-2 به خاطر تداخل دارویی شدید آنها، نباید با برخی داروهای دیگر استفاده شوند. اگر شما از یک داروی بلوک کننده اسید استفاده میکنید و همچنین داروهای دیگر را نیز مصرف مینمایید، با پزشک خود یا یک داروساز در مورد تداخلات دارویی صحبت کنید.
- متوقف کنندههای پمپ پروتون (PPIs): این داروها که شامل لانزوپرازول (Prevacid)، پانتوپرازول، ریبپرازول، امپرازول و ازومپرازول هستند، داروهای بسیار مؤثری برای درمان برگشت اسید از معده به مری میباشند. آنها تولید اسید را متوقف کرده و زمان لازم را در اختیار بافت صدمه دیده مری میگذارند تا ترمیم شود. استفاده از آنها راحت است چون شما روزی یک بار از آن مصرف میکنید اما از سایر داروهای دیگر بسیار گرانتر میباشد. متوقف کنندههای پمپ پروتون عموماً بی خطر بوده و حتی برای درمان طولانی مدت، خوب تحمل میشوند. برای جلوگیری از اثرات جانبی احتمالی مانند دردهای شکمی و معده، اسهال و سر درد، پزشک مقدار کمتری از دارو را تجویز میکند. در صورت مصرف داروهای دیگر، با پزشک یا داروساز در مورد تداخلات دارویی صحبت کنید.
جراحی ترمیمی
تعداد کمی از افراد با فتق هیاتال ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. معمولاً زمانی که داروها و تغییر در شیوه زندگی برای رهایی از نشانههای شدید بیماری شکست بخورد یا اگر شما دچار عوارضی مانند خونریزی مزمن، تنگی یا انسداد مری شوید، جراحی انجام میشود. همچنین فتقهای هیاتال بزرگ اگر موجب نشانههایی مانند تنگی نفس، اشکال در تنفس یا بلع و یا درد سینه شوند، ممکن است نیاز به تعمیر داشته باشند.
جراحی برای فتق هیاتال شامل کشیدن معده به پایین و به داخل حفره شکمی و تنگتر کردن مدخل دیافراگم یا بازسازی دریچه مری ضعیف شده است. در برخی موارد این امر به وسیله یک برش بر روی سینه (تراکوتومی) یا شکم (لاپاراتومی) انجام میگردد. در موارد دیگر، جراح ممکن است ابزارهایی را با دوربین و نور به داخل شکم بفرستد و جراحی در حالی صورت گیرد که جراح با این ابزارها، تصویر را بر روی مانیتور میبیند.
مراقبتهای فردی
تغییر شیوه زندگی میتواند مانع از بازگشت به مری (ممکن است همراه با فتق هیاتال باشد) شود. اقدامات زیر ممکن است کمک کننده باشد.
- خوردن غذای کم: غذای زیاد میتواند معده شما را متسع کند و آن را به سمت قفسه سینه هل دهد.
- پرهیز از غذاهای مشکل ساز و الکل: سعی بر پرهیز از الکل، نوشیدنیهای کافئیندار، شکلات، پیاز، غذاهای ادویهدار، نعنا و غذاهای فلفلدار داشته باشید. این مواد غذایی تولید اسید معده را افزایش داده و دریچه مری را شل میکنند. حتی قهوههای بدون کافئین میتواند برای یک مری ملتهب، تحریک کننده باشد. همچنین استفاده از مرکبات و غذاهای تهیه شده از گوجه فرنگی را محدود کنید. آنها اسیدی هستند و میتوانند مری را تحریک یا ملتهب کنند.
- غذاهای چرب را محدود کنید: غذاهای چرب دریچه مری را شل میکنند، تخلیه معده را به تأخیر میاندازند و زمان بازگشت اسید به مری را افزایش میدهند.
- برخاستن بعد از خوردن غذا: حداقل 3 ساعت صبر کنید و بعد به رختخواب بروید یا چرت نیمروز بزنید. وقتی که بیشتر غذاها از معده به داخل روده کوچک تخلیه شد، نمیتواند به داخل مری برگردد. خوردن یک شام شبانه تولید اسید را تحریک میکند و بیشتر موجب بازگشت اسید میشود.
- بلافاصله بعد از غذا خوردن ورزش نکنید: سعی کنید که تا 2 الی 3 ساعت خود را درگیر فعالیتهای شدید نکنید. ورزشهای کوچک مانند پیاده روی مناسب است.
- کاهش وزن: اگر شما دچار اضافه وزن هستید، لاغر شدن در برداشتن فشار از روی معده کمک میکند. کاهش وزن در کمتر شدن نشانههای شما بسیار مؤثر خواهد بود.
- توقف سیگار کشیدن: سیگار کشیدن بازگشت اسید به مری را افزایش میدهد و بزاق را خشک میکند. بزاق جهت حفاظت از مری در مقابل اسید معده کمک میکند.
- دوری کردن از داروها در صورت امکان: داروهایی که باید از آنها دوری کرد شامل بلوک کنندههای کانال کلسیمی مانند دیلتیازیم و آنتیبیوتیکهایی مانند تتراسیکلین، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند آسپیرین، ایبوپروفن و ناپروکسن، کنیدین، تئوفیلین، خواب آورها و آرامبخشها و آلندرونات است. اگر شما هر یک از این داروها را استفاده میکنید و از سوزش معده رنج میبرید، به پزشک خود بگویید. شما ممکن است داروهای دیگری را جایگزین کنید.
- سر تخت خود را بالاتر ببرید: اگر شما سر تخت خود را 6 تا 9 اینچ بالاتر ببرید، جاذبه کمک به جلوگیری از ورود اسید به مری در زمان خواب خواهد کرد. استفاده از یک تکه ابر برای بالا بردن بالش نیز کمک کننده است. سعی بر استفاده از متکا نداشته باشید چرا که موجب افزایش فشار بر شکم شما میگردد.
- از لباسهای تنگ پرهیز کنید: پوشیدن این لباسها، بر شکم شما فشار میآورند.
- زمان کافی را برای استراحت قرار دهید: وقتی که شما دچار تنش هستید، هضم آهسته میگردد و در نتیجه بازگشت اسید بدتر میشود. شیوههای راحت سازی و شل کردن بدن مانند تنفس عمیق، مدیتیشن یا یوگا ممکن است کمک به کم کردن بازگشت اسید کند.