انواع سنگ صفراوی

دو نوع سنگ صفرا وجود دارد، سنگ‌های کلسترولی و سنگ‌های رنگدانه‌ای. سنگ‌های کلسترولی معمولاً زرد- سبز هستند و به طور اولیه از کلسترول سخت شده ساخته می‌شوند که حدود 80 درصد سنگ‌های صفراوی را شامل می‌گردند. سنگ‌های رنگدانه‌ای، سنگ‌های کوچک و تیره‌ای هستند که از املاح کلسیم و بیلی‌روبین ساخته می‌شوند. سنگ‌های صفراوی می‌توانند به اندازه دانه شن کوچک یا به اندازه یک توپ گلف بزرگ باشند. کیسه صفرا می‌تواند فقط یک عدد سنگ بزرگ و یا صدها سنگ کوچک و یا هر ترکیب دیگری را بسازد.
سنگ‌های صفراوی می‌توانند جریان طبیعی صفرا را (زمانی که در هر یک از مجراهای حمل کننده صفرا از کبد به روده قرار می‌گیرند) مسدود کنند. این مجاری شامل مجاری کبدی است که صفرا را از کبد خارج می‌کنند، مجرای کیسه‌ای که صفرا را به کیسه صفرا می‌برد و از آن خارج می‌کند (شبیه یک کوچه بن بست که ورود و خروج یک مسیر است) و مجرای مشترک صفراوی که صفرا را از مجرای کیسه‌ای و مجاری کبدی به روده کوچک می‌برد ( شبیه یک سه راهی که در آن دو راه به یک راه بزرگتر ختم می‌شود). صفرایی که در این مجاری گیر بیفتد می‌تواند باعث التهاب در کیسه صفرا، مجاری یا ندرتاً در کبد شود. سایر مجاری که به مجرای صفراوی مشترک باز می‌شوند شامل مجرای لوزالمعده‌ای است که آنزیم‌های هضم کننده را از لوزالمعده خارج می‌نماید. اگر سنگ کیسه صفرا ورودی این مجرا را مسدود نماید، آنزیم‌های هضم کننده در لوزالمعده گیر می‌افتد و باعث التهاب فوق العاده دردناکی به نام پانکراتیت سنگ صفرایی می‌شوند.
اگر هر یک از این مجاری به مدت زمان قابل توجهی مسدود گردند، ممکن است آسیب شدید و احتمالاً کشنده یا عفونت در کیسه صفرا، کبد یا لوزالمعده اتفاق بیفتد. علایم هشدار دهنده مشکلات جدی شامل تب، یرقان و درد مداوم است.
در بسیاری از افرادی که دچار سنگ‌های کیسه صفرا می‌شوند میزان کلسترول موجود در صفرا بیشتر از حدی است که بتواند به حالت محلول پایداری باقی بماند. یعنی در واقع صفرا از نظر کلسترول، حالت فوق اشباع پیدا می‌کند و در نتیجه در صفرای فوق اشباع برخی بیماران، کریستال‌های میکروسکوپی کلسترول تشکیل می‌شود.
رسوب تدریجی کلسترول بر روی یکدیگر منجر به پیدایش سنگ‌های صفراوی کلسترولی میکروسکوپی می‌شود. از طرفی اختلالاتی که باعث کاهش حرکات کیسه صفرا می‌شوند مانند جراحی، سوختگی‌ها، بارداری، قرص‌های ضد بارداری خوراکی از جمله عوامل ایجاد سنگ صفرا هستند.
غذاهای حاوی کالری بسیار اندک و همچنین بارداری، به تشکیل سنگ کیسه صفرا کمک می‌کنند.

سنگ‌های کلسترولی

دانشمندان معتقدند که سنگ‌های کلسترولی وقتی تشکیل می‌شوند که صفرا حاوی میزان زیادی کلسترول، میزان زیادی بیلی‌روبین یا نمک‌های صفراوی ناکافی است یا وقتی که کیسه صفرا به دلایل دیگر آن گونه که باید تخلیه نمی‌شود.
عوامل مستعد کننده ایجاد سنگ‌های صفراوی کلسترولی عبارت است از:

1. چاقی که باعث افزایش ترشح کلسترول در صفرا می‌شود.
2. کاهش وزن سریع
3. هورمون‌های جنسی زنانه: هورمون استروژن، داروهای حاوی استروژن و قرص‌های ضد بارداری خوراکی به عنوان عوامل مستعد کننده شناخته شده‌اند.
4. بیماری‌های روده کوچک و یا برداشتن آن در طی عمل جراحی
5. افزایش سن
6. کاهش تحریک کیسه صفرا به دنبال تغذیه وریدی طولانی مدت، روزه گرفتن، بارداری و ...
7. درمان با کلوفیبرات
8. کاهش ترشح اسید صفراوی به دنبال سیروز صفراوی اولیه
9. رژیم غذایی پر چرب
10. آسیب طناب نخاعی

همچنین دیده شده است که داشتن یبوست، مصرف رژیم غذایی پر چرب، مصرف بیش از اندازه تخم مرغ و فقدان ورزش و فعالیت بدنی نیز در ایجاد رسوب صفراوی مؤثر است.

سنگ‌های رنگدانه‌ای

علت سنگ‌های رنگدانه‌ای روشن نیست. این‌سنگ‌ها بیشتر در افرادی که دچار سیروز، عفونت مجاری صفراوی و اختلالات خونی ارثی مانند کم خونی داسی شکل (که در آن بیلی‌روبین زیادی تشکیل می‌گردد) هستند، تشکیل می‌شود.
عوامل مؤثر در ایجاد سنگ‌های رنگدانه‌ای عبارتند از:

1. ژنتیک
2. سیروز الکلی
3. سن بالا
4. عفونت مزمن سیستم صفراوی یا عفونت انگلی

سایر عوامل

اعتقاد بر این است که فقط حضور سنگ‌های صفراوی می‌تواند باعث تشکیل سنگ‌های صفراوی بیشتری گردد. به هر حال، سایر عواملی که همراه سنگ‌های صفراوی هستند به خصوص برای سنگ‌های کلسترولی مشخص گردیده‌اند.

• چاقی: چاقی یک عامل خطر عمده برای سنگ صفراوی به خصوص در خانم‌ها است. یک مطالعه بزرگ بالینی نشان داد که حتی اضافه وزن متوسط خطر تشکیل سنگ‌های صفراوی را افزایش می‌دهد. محتمل‌ترین علت این است که چاقی تمایل دارد میزان نمک‌های صفراوی را در صفرا کاهش دهد و در نتیجه کلسترول بیشتری باقی بماند. چاقی، تخلیه کیسه صفرا را نیز کاهش می‌دهد.
• هورمون استروژن: به نظر می‌رسد، استروژن اضافی در حاملگی، درمان جایگزین هورمونی یا داروهای جلوگیری از بارداری، سطح کلسترول را در صفرا افزایش و حرکت کیسه صفرا را کاهش می‌دهند که هر دو مورد می‌توانند منجر به تشکیل سنگ صفراوی شوند.
• نژاد: بومیان آمریکا استعداد ژنتیکی برای ترشح میزان زیادی کلسترول در صفرا دارند. در حقیقت این افراد میزان بالاتری از سنگ‌های صفراوی در آمریکا را تشکیل می‌دهند.
• جنسیت: زنان 20 تا 60 ساله دو برابر مردان احتمال تشکیل سنگ صفراوی دارند.
• سن: افراد بالاتر از 60 سال احتمال بیشتری برای تشکیل سنگ صفراوی نسبت به افراد جوان‌تر دارند.
• داروهای پایین آورنده سطح کلسترول: داروهایی که سطح کلسترول را در خون کاهش می‌دهند در حقیقت میزان کلسترول تشکیل شده در صفرا را افزایش می‌دهند. این تغییر می‌تواند خطر سنگ صفراوی را افزایش دهد.
• دیابت: افرادی که دچار دیابت هستند عموماً دارای سطوح بالا از اسیدهای چرب به نام تری‌گلیسرید می‌باشند. این اسیدهای چرب خطر سنگ صفرا را افزایش می‌دهند.
• − کاهش وزن سریع: از آنجا که بدن چربی را طی کاهش وزن سریع متابولیزه می‌کند، این مسأله باعث می‌شود که کبد کلسترول اضافی را به درون صفرا ترشح نماید که می‌تواند باعث ایجاد سنگ صفراوی شود.
• روزه‌داری: روزه‌داری حرکات کیسه صفرا را کاهش می‌دهد و باعث تغلیظ بیش از حد صفرا و کلسترول می‌شود که می‌تواند منجر به تشکیل سنگ صفراوی گردد.

عوارض سنگ کیسه صفرا

• کله‌سیستیت حاد یا التهاب و عفونت کیسه صفرا
• گانگرن یا سیاه شدن کیسه صفرا که ثانویه به عفونت کیسه صفرا می‌باشد
• زردی به علت انسداد مسیر صفرا به روده به دلیل جابجایی سنگ داخل مجاری صفراوی
• پانکراتیت یا التهاب لوزالمعده به علت انسداد مسیر خروج مجرای پانکراس ثانویه به گیر کردن سنگ در محل اسفنکتر ادی
• کلانژیت و یا عفونت و التهاب در مسیر مجاری صفراوی به علت عبور سنگ داخل مجاری عمومی صفراوی
• عفونت منتشر یاسپسیس در بدن که در افراد با ضعف سیستم ایمنی یا افراد مسن به دنبال عفونت کیسه صفرا و یا کلانژیت دیده می‌شود.
• فیستول بین کیسه صفرا و روده که می‌تواند به معده، دوازدهه و یا کولون باشد. معمولاً در مسیر این فیستول، سنگ بزرگ گیر کرده در کیسه به داخل روده رانده می‌شود. ایلئوس ثانویه به عبور سنگ از طریق فیستول به روده و گیر کردن آن در انتهای روده باریک رخ می‌دهد
• کانسر کیسه صفرا: مشاهده شده است که بین بیماران مبتلا به کانسر کیسه صفرا و سنگ کیسه صفرا ارتباط وجود دارد. اگر چه شیوع کانسر در بیماران مبتلا به سنگ حدود 1 درصد می‌باشد.

سنگ‌هاي صفراوي چگونه تشخيص داده مي‌شوند؟

بسياري از سنگ‌هاي صفراوي به خصوص سنگ‌هاي خاموش تصادفي، در حين انجام آزمايش براي يک مشکل ديگر کشف مي‌شوند. اما زماني که ظن آن مي‌رود که عامل ايجاد نشانه‌ها، سنگ صفراوي است پزشک احتمالاً سونوگرافي انجام مي‌دهد. سونوگرافي از امواج صوتي براي ايجاد تصوير اعضاء استفاده مي‌کند. امواج صوتي از طريق يک وسيله دسته‌دار که تکنسين روي شکم مي‌خزاند به کيسه صفرا مي‌رسند. امواج صوتي از کيسه صفرا، کبد و ساير ارگان‌ها مانند رحم باردار باز مي‌گردند و پژواک آن‌ها پيام‌هاي الکتريکي ايجاد مي‌کند که مي‌توانند تصوير عضو را در يک نمايشگر ويدیويي ايجاد کنند. اگر سنگ وجود داشته باشد، امواج صوتي با آن نيز برخورد کرده و باز مي‌گردند و محل آن‌ها نشان داده مي‌شود. سونوگرافي حساس‌ترين و اختصاصي‌ترين آزمايش براي سنگ‌هاي صفراوي است. ساير آزمايش‌ها نيز مي‌توانند استفاده شوند.

• سی‌تی اسکن (CT-Scan) مي‌تواند سنگ‌هاي صفراوي يا عوارض آن‌ها را نشان دهد.
• ام‌آر‌آی (MRI) مي‌تواند مجاري صفراوي مسدود را نشان دهد.
• کوله‌سنتيگرافي براي تشخيص انقباض غير طبيعي کيسه صفرا يا انسداد استفاده مي‌شود. يک ماده راديو اکتيو به بيمار تزريق مي‌شودکه در کيسه صفرايي که بعداً تحريک به انقباض مي‌شود، جذب مي‌گردد.
• اي آر سي پي (ERCP) که بيمار يک آندوسکوپ را (لوله‌اي انعطاف‌پذير، بلند و چراغ‌دار است و به يک کامپيوتر و نمايشگر تلويزيوني متصل است) فرو مي‌دهد. پزشک آندوسکوپ را به معده و سپس به درون روده هدايت مي‌کند. سپس ماده رنگي خاصي را تزريق مي‌نمايد که به طور موقت مجاري دستگاه صفراوي را رنگي مي‌نمايد. اي آر سي پي براي مشخص کردن محل و برداشتن سنگ‌ها از مجاري استفاده مي‌شود
• آزمايش‌های خوني مي‌توانند براي مشاهده علایم عفونت، انسداد، پانکراتيت يا زردي استفاده شوند.

نشانه‌هاي سنگ صفراوي چيست؟

نشانه‌هاي سنگ صفراوي، حمله سنگ صفراوي ناميده مي‌شوند چرا که غالباً ناگهاني اتفاق مي‌افتند. نشانه‌هاي سنگ‌هاي صفراوي شبيه حمله قلبي، آپانديسيت، زخم‌ها، سندرم روده تحريک پذير، فتق نافي، پانکراتيت و هپاتيت هستند. بنابراين تشخيص صحيح بسيار اهميت دارد. يک حمله معمول مي‌تواند باعث موارد زير شود.

• درد ثابت در ناحيه بالاي شکم که به سرعت افزايش مي‌يابد و از 30 دقيقه تا چند ساعت طول مي‌کشد
• دردي ما بين دو کتف
• درد زير کتف راست
• تهوع و استفراغ

حمله سنگ صفراوي اغلب به دنبال مصرف يک غذاي چرب اتفاق مي‌افتد و مي‌تواند در شب اتفاق بيفتد. ديگر نشانه‌هاي سنگ صفراوي مي‌توانند شامل موارد زير باشند.

• نفخ شکم
• عدم تحمل غذاهاي چرب (به صورت عود کننده)
• قولنج
• آروغ زدن
• گاز
• سوء هاضمه

افرادي که نشانه‌هاي بالا و نيز نشانه‌هايي که در زير آورده مي‌شوند را دارند، بايد فوراً به پزشک مراجعه کنند.

• لرز
• تب کم درجه
• زرد شدن رنگ پوست يا سفيدي چشم
• مدفوع سفالي رنگ

بسياري افراد داراي سنگ صفراوي نشانه‌اي ندارند. به اين بيماران بي‌علامت گفته مي‌شود و اين سنگ‌ها، سنگ‌هاي خاموش ناميده مي‌شوند. اين سنگ‌ها تداخلي با عملکرد کيسه صفرا، کبد يا لوزالمعده ندارند و ممکن است نيازي به درمان نداشته باشند.
وجود دو حالت تهوع و سرگیجه با همدیگر از بهترین علایم سنگ صفرا و به طور کلی بیماری‌های کیسه صفرا است. نفخ، آروغ زدن، عدم تحمل غذاهای چرب و سوء هاضمه نیز همراه با این بیماری دیده می‌شود. اغلب بیماران مبتلا به سنگ کیسه صفرا، بانوان چاق، با قدرت باروری و با شکم بزرگ و بالای 40 یا 50 سال می‌باشند. انسداد مجرا به وسیله سنگ موجب افزایش فشار داخل مجرا و اتساع این عضو می‌شود که با انقباضات مکرر صفراوی بر طرف نمی‌شود. نشانه دیگر، درد یا فشار شدید و مداوم در ناحیه سر دل است که اغلب به ناحیه بین دو کتف و کتف راست یا شانه انتشار می‌یابد. شروع دردها معمولاً ناگهانی است و در عرض چند دقیقه شدت آن بالا رفته و به حد ثابت می‌رسد. همچنین می‌تواند با شدت زیادی 1 تا 4 ساعت ادامه یابد و سپس به تدریج یا به سرعت بر طرف شود.
این دردها ممکن است به دنبال مصرف یک غذای چرب و خوردن مقادیر زیادی غذا بعد از یک دوره گرسنگی طولانی و حتی گاهی به دنبال یک غذای معمولی ایجاد شود. به طور معمول، درد در 3 الی 5 ساعت بعد از صرف غذا شروع می‌شود اما گاهی بلافاصله بعد از مصرف غذا هم ظاهر می‌شود و خود را به شکل زخم‌های اثنی‌عشر نشان می‌دهد منتها با این تفاوت که با خوردن غذا بهتر نمی‌شود و تنها با استفراغ کردن آرام می‌گیرد. درد با تهوع، دل به هم خوردگی و استفراغ همراه است. بسیاری اوقات با مصرف غذاهای چرب و سنگین، تخم مرغ، شکلات، کاکائو و شیرینی‌های خامه‌ای، درد شروع شده یا شدت می‌یابد.
سنگ کیسه صفرا غالباً نامشخص و مخفی است و مدت‌ها بدون آن که علامت مهمی از خود نشان دهد یا مزاحمتی فراهم آورد، باقی می‌ماند. پس از عمل سنگ کیسه صفرا بیماران برای مدت کوتاهی از خوردن غذاهای چرب پرهیز می‌کنند اما پس از آن می‌توانند به رژیم عادی خود باز گردند.

شکایات شایع

• علایم سنگ‌های صفراوی از بی علامتی تا یک درد ناتوان کننده تغییر می‌کند. این علایم شامل موارد زیر می‌باشد.
• درد خفیف تا شدید در بالای شکم
• درد معمولاً شدید و طولانی بوده و اغلب برای تسکین آن نیاز به تزریق مسکن است
• تب و لرز، تهوع و استفراغ
• دردهای شدید در بالای شکم که انتشار به پشت داشته و به مدت بیش از 30 دقیقه طول می‌کشند و اغلب برای تسکین نیاز به تزریق مسکن دارند. معمولاً در اثر جابجایی سنگ‌های صفراوی ایجاد می‌شوند و در این موارد باید احتمال سنگ‌های صفراوی مطرح و در صورت وجود درمان شوند
• یرقان
• دردهای ناشی از سوء هاضمه یا زخم‌های معده و اثنی‌عشر را نباید با درد ناشی از سنگ صفراوی اشتباه کرد. این دردها خفیف‌تر بوده و با غذا رابطه داشته و معمولاً به آنتی اسید پاسخ می‌دهند.
• در موارد بسیاری سنگ صفراوی علامتی ایجاد نمی‌کند و به طور اتفاقی در سونوگرافی یافت می‌شود.

چه کساني در معرض خطر سنگ‌هاي صفراوي هستند؟

• زنان
• افراد بالاي 60 سال
• بوميان آمريکا
• آمريکاييان مکزيکي تبار
• مردان و زنان داراي اضافه وزن
• افرادي که به سرعت يا به ميزان زيادي وزن کم مي‌کنند
• زنان حامله، زناني که درمان جايگزين هورموني دريافت مي‌نمايند و زناني که از قرص‌هاي جلوگيري از بارداري استفاده مي‌کنند

بنابراین عوامل خطر ایجاد سنگ‌های صفرا عبارتند از مؤنث بودن، بارداری، سن بالا، توزیع چربی در ناحیه شکم، دیابت، استفاده از داروها ( داروهای کاهش دهنده چربی خون و ضد بارداری)، کاهش سریع وزن، باکتری‌ها و غیره می‌باشد.

درمان سنگ‌هاي صفراوي چيست؟

بيشترين راه درمان سنگ‌هاي صفراوي علامت‌دار، جراحي است اما سنگ‌هاي صفراوي بدون علامت، معمولاً ممکن است نيازي به درمان ندارندنداشته باشند. به جراحي سنگ‌های صفراوی، کوله‌سيستکتومي گفته مي‌شود. عمل جراحی کله‌سیستکتومی سنتی به روش باز صورت می‌گیرد.
مرسوم‌ترین روش جراحي کوله‌سيستکتومي لاپاروسکوپي ناميده مي‌شود. در اين جراحي، جراح چند برش کوچک بر روي شکم مي‌دهد و وسيله جراحي را داخل مي‌کند و يک دوربين ويدیويي بسيار کوچک درون شکم قرار داده مي‌شود که يک نماي بسته از اندام‌ها و بافت‌ها را به جراح نشان مي‌دهد. جراح در حالي که به نمايشگر نگاه مي‌کند، از اين وسايل براي جدا کردن دقيق کيسه صفرا از کبد، مجاري و ساير بافت‌ها استفاده مي‌کند. سپس مجراي کيسه‌اي بريده مي‌شوند و کيسه صفرا از طريق يکي از برش‌هاي کوچک بيرون آورده مي‌شود. از آنجا که ماهيچه‌هاي شکمي در حين جراحي لاپاروسکوپي بريده نمي‌شوند، بيماران درد و عوارض کمتري نسبت به جراحي با استفاده از برش بزرگ از طريق شکم دارند. بهبودي معمولاً بعد از يک شب بستری شدن در بيمارستان حاصل مي‌شود و با چند روز محدوديت کار و فعاليت در خانه ادامه مي‌يابد.
اگر جراح مانعي را در حين روش لاپاروسکوپي مانند عفونت محل يا جاي زخم باقيمانده از ساير جراحي‌ها را بيابد، گروه جراحي ممکن است تصميم به تغيير روش و تبديل آن به جراحي باز بگيرند. در برخي موارد اين گونه موانع پيش از جراحي شناسايي شده‌اند و جراحي باز برنامه‌ريزي مي‌شود. به اين نوع جراحي، جراحي باز گفته مي شود چرا که در آن جراح يک برش 12 الي 20 سانتيمتري در شکم مي‌زند تا کيسه صفرا را بردارد. اين يک جراحي بزرگ محسوب مي‌شود و ممکن است نياز به 2 الي 7 روز بستري در بيمارستان و چند هفته استراحت در منزل براي بهبودي داشته باشد. در حدود 5 درصد جراحي‌هاي کيسه صفرا نياز به جراحي باز مي‌باشد. بيشترين عارضه جراحي کيسه صفرا آسيب به مجاري صفراوي است. مجراي صفراوي مشترک آسيب ديده ممکن است باعث نشت صفرا و عفونت بالقوه خطرناک و دردناکي بشود. آسيب بزرگ خطرناک‌تر است و نياز به جراحي اضافي دارد.
اگر سنگ‌هاي صفراوي در مجاري صفراوي باشند، پزشک (معمولاً يک متخصص گوارش) ممکن است از اي آر سي پي (ERCP) براي تعيين محل سنگ‌ها و برداشتن آن‌ها پيش از جراحي يا در حين آن استفاده نمايد. در اي آر سي پي، بيمار يک آندوسکوپ را (لوله‌اي انعطاف‌پذير، بلند و چراغ‌دار است و به يک کامپيوتر و نمايشگر تلويزيوني متصل است) فرو مي‌دهد. پزشک آندوسکوپ را به معده و سپس به درون روده هدايت مي‌کند. سپس ماده رنگي خاصي را تزريق مي‌نمايد که به طور موقت مجاري دستگاه صفراوي را رنگي مي‌نمايد. سپس مجراي صفراوي مبتلا تعيين محل مي‌شود و از وسيله‌اي روي آندوسکوپ براي قطع دهانه مجرا استفاده مي‌شود. سنگ در يک سبد کوچک گير انداخته شده و به وسيله آندوسکوپ بيرون آورده مي‌شود.
گاهي، در فردي که جراحي برداشت کيسه صفرا شده است، چند روز، چند هفته چند ماه يا حتي سال‌ها پس از جراحي سنگي در مجاري صفراوي تشخيص داده مي‌شود. معمولاً اي آر سي پي دو مرحله‌اي براي برداشت اين سنگ موفق عمل مي‌کند.

درمان غير جراحي

درمان غير جراحي در موقعيت‌هاي خاصي (مثلاً زماني که بيمار مشکل پزشکي خاصي که نياز به پيشگيري از جراحي داشته باشد) استفاده می‌شود و فقط براي سنگ‌هاي کلسترولي بکار مي‌رود. بعد از درمان غير جراحي معمولاً سنگ‌ها عود مي‌کنند.

• درمان خوراکي از بين برنده سنگ: داروهايي از اسيدهاي صفراوي ساخته شده‌اند که براي از بين بردن سنگ‌ها استفاده مي‌شوند. داروي يورسوديول و چنوديول براي سنگ‌هاي کلسترولي کوچک بهتر عمل مي‌کنند. ممکن است درمان ماه‌ها تا سال‌ها براي از بين بردن تمامي سنگ‌ها ضرورت پيدا کند. هر دو دارو باعث اسهال خفيف مي‌شوند و چنوديول مي‌تواند موقتاً سطح کلسترول خون و آنزيم‌هاي کبدي را افزايش دهد.
  دارو درمانی ممکن است به صورت خوراکی برای از بین بردن بعضی از انواع سنگ‌های کوچک داده شود اما برای دارو درمانی، زمان طولانی لازم است تا اثر داروها ظاهر شود.
• درمان تماسي از بين برنده سنگ: اين روش تجربي شامل تزريق مستقيم دارو به داخل کيسه صفرا براي از بين بردن سنگ است. داروي متيل تربوتيل اتر مي‌تواند برخي سنگ‌ها را در عرض 1 تا 3 روز از بين ببرد اما اين دارو بايد بسيار به دقت استفاده شود چرا که يک داروي بيهوشي دهنده قابل اشتعال است و مي‌تواند سمي باشد. اين روش در بيماران داراي سنگ‌هاي کلسترولي علامت‌دار کلسيفيه نشده تجربه شده است.

در حال حاضر درمان دارويي مؤثري براي سنگ‌هاي صفراوي وجود ندارد. رژيم بدون چربي و فاقد تخم‌مرغ ممكن است از تعداد حملات بكاهد ولي درمان اصلي و قطعي، خارج كردن كيسه صفرا از بدن با انجام جراحی باز یا لاپاروسکوپی است.

درمان با عمل جراحي

عمل جراحي كيسه صفرا وقتي كه سنگ‌هاي صفراوي علايمي ايجاد كرده و سبب مزاحمت شده باشند، حتماً توصيه مي‌شود. سنگ کیسه بدون علامت خیلی کم است. اغلب بیماران علایمی نظیر درد سر دل یا پشت بین دو کتف، نفخ، احساس سنگینی و ترش کردن را با علایم درد معده اشتباه می‌کنند.
راه قطعی درمان سنگ کیسه صفرا، برداشتن کیسه صفرا به وسیله جراحی است به ویژه اگر سنگ‌ها متعدد و بزرگ باشند. روش مخصوصی برای پیشگیری از سنگ کیسه صفرا در افراد در معرض خطر، وجود ندارد. عوامل تغذیه‌ای و چاقی باید هر چه سریع‌تر اصلاح گردد. بعد از عمل جراحی و فقدان کیسه صفرا، صفرا مستقیماً از کبد به روده ترشح می‌شود که با گذشت زمان لوله‌های صفراوی گشاد می‌شوند تا بتوانند مشابه کیسه صفرای اصلی، صفرا را در خود حفظ کنند و در مواقع ضروری صفرا را به داخل لوله گوارش تخلیه نمایند.

آیا فرد به کیسه صفرای خود نیازی ندارد؟

خوشبختانه کیسه صفرا عضوی است که افراد می‌توانند بدون آن زندگی کنند. از دست دادن آن حتی نیازی به تغییر دادن رژیم غذایی ندارد. وقتی که کیسه صفرا برداشته می شود، صفرا از طریق مجاری کبدی به خارج از کبد و به درون مجرای صفراوی مشترک جریان می‌یابد و به جای ذخیره شدن در کیسه صفرا مستقیماً به داخل روده کوچک می‌رود. به هر حال از آنجا که صفرا به دفعات بیشتری به درون روده کوچک جریان می‌یابد، در حدود 1 درصد از افراد منجر به ایجاد اسهال می‌گردد.

چرا كيسه صفرا را بايد با سنگ‌ها بيرون آورد؟

بايد دانست كيسه صفرايي كه سنگ توليد مي‌كند كيسه سالمي نيست و چنانچه سنگ‌هاي آن را خارج كنند در اكثر موارد پس از مدت كوتاهي دوباره سنگ توليد مي‌كند. در موقع عمل جراحي در صورتي كه سنگ‌ها به داخل مجراي كبدي افتاده باشند جراح با باز كردن اين مجرا آن‌ها را نيز خارج مي‌كند.
عمل كيسه صفرا همانند هر عمل ديگر ممكن است عوارضي به دنبال داشته باشد اما خوشبختانه عوارض اين عمل نادر است و اغلب همان عوارضي هستند كه پس از ساير عمل‌ها مي‌تواند پيش بيايد.

آندوسكوپی صفراوي

اگر سنگ‌های صفراوی در مجاری صفراوی باشند، پزشک جراح شما ممکن است ازکلدوکوسکوپی برای تعیین محل سنگ‌ها و برداشتن آن‌ها در حین عمل استفاده نماید.
در کلدوکوسکوپی، جراح یک آندوسکوپ کوچک را (لوله‌ای انعطاف‌پذیر، بلند و چراغ‌دار است و به یک کامپیوتر و نمایشگر تلویزیونی متصل است) از راه کلدوک همزمان در حین لاپاروسکوپي فرو می‌دهد. پزشک آندوسکوپ را به درون کلدوک هدایت می‌کند. سپس مجرای صفراوی مبتلا تعیین محل می‌شود و از وسیله‌ای روی آندوسکوپ برای خارج کردن سنگ‌ها از کلدوک استفاده می‌شود. سنگ‌ها در یک سبد کوچک گیر انداخته شده و به وسیله آندوسکوپ بیرون آورده می‌شود.
سنگ کيسه صفرا و سنگ مجاري صفراوي به طريق لاپاروسکوپي همزمان در يک مرحله قابل انجام و مقرون به صلاح از نظر جراحی است.

هزینه عمل کیسه صفرا

در حال حاضر اين عمل در ايران با حداقل هزينه نسبت به كشورهاي اروپايي و آمريكایی انجام مي‌گيرد به گونه‌اي كه در اكثر كشورهاي اروپايي بين 8 تا 5 هزار دلار و در كانادا و آمريكا بين 10 تا 8 هزار دلار هزينه مي‌برد اما در ايران، ميانگين مجموع هزينه‌ها بين 45-35 ميليون ريال مي‌باشد كه از اين رقم تقريباً 70 درصد مربوط به هزينه بيمارستان مي‌باشد.
در صورتی که بیمه تکمیلی دارید، با بیمه عمل می‌شوید.
جهت اطلاعات بیشتر به مطب مراجعه نمایید.

رژیم غذایی بیماران پس از عمل برداشتن کیسه صفرا

رژیم غذایی بیماران پس از مدت کوتاهی بعد از عمل برداشتن کیسه صفرا، می‌تواند به حالت عادی برگردد.